Het is wel bijzonder dat je tien jaar over je studie economie doet en dat je dan toch nog grote hiaten in je kennis hebt op het gebied van de economie van infrastructuur. Want dat is het geval bij professor Prast, zo blijkt uit meerdere missers in haar opiniestuk in de NRC van vandaag, waarin zij pleit voor het opheffen van de KLM.
Dat was niet het hoofdargument voor de steunlening. Schiphol en de KLM leveren weliswaar veel banen, maar dat is niet het grote belang. Het grote belang voor Nederland is de infrastructuur van de vele verbindingen die Schiphol biedt. En ja, daarvoor is de KLM toch echt onmisbaar. Vandaar die lening. De tweede misser:
Zo eenvoudig zit de verhouding tussen prijsvechters, of beter gezegd point-to-point operators, en de netwerkmaatschappijen echt niet in elkaar. Sterker nog, de aangehaalde “trucjes” zij niet eens relevant. Die kunnen netwerkmaatschappijen nadoen en die doen dat dus ook.
Die verhouding is eerder een complex en dynamisch evenwicht, een gevolg van de economische randvoorwaarden van verbindingen. In elk transportsysteem zijn hubs noodzakelijk om verbindingen tussen plaatsen met weinig vervoer mogelijk te maken. Die hubs worden opgebouwd en bediend door de netwerkmaatschappijen. Maar als een vervoersstroom dikker wordt is een rechtsreekse verbinding mogelijk.
Toen de luchtvaartmarkt vrij werd waren dat de vervoersstromen waarop een point-to-point operator kon gaan concureren. Die heeft ook altijd lagere kosten, want die hoeft niet een complex netwerk in de lucht te houden. Wie daar meer over wil weten kan een video met wat toelichting vinden in een blog uit september 2020, Het belang van de KLM.
Wellicht is dat voor professor Prast overigens niet nodig, want het kan zijn dat ze haar stuk heeft geschreven in haar rol als Eerste Kamerlid voor de Partij voor de Dieren. Misschien is in die rol kennis ondergeschikt aan ideologie en dan is kennis opdoen natuurlijk zonde van de tijd.
Overigens staat de grootste misser in de kop, een tekst die uit het stuk zelf komt, met als boodschap dat de KLM niet levensvatbaar is. De werkelijkheid is dat de KLM pre-corona uitstekend draaide, miljarden aan schuld had afbetaald, en binnen de combinatie met Air France veruit het grootste deel van de winst bijdroeg. Dat komt doordat de KLM, netwerkmaatschappij pur sang, buitengewoon efficiënt is.
Bovendien is de KLM, juist doordat ongeveer driekwart van haar productie bestaat uit netwerkverkeer, minder kwetsbaar voor concurrentie door point-to-point carriers dan andere netwerkmaatschappijen die wel een grote thuismarkt hebben. De problemen komen dan ook niet door concurrentie, maar door de corona-maatregelen. Het effect daarvan is bovendien versterkt doordat de Nederlandse overheid extra maatregelen heeft opgelegd, bovenop wat internationaal gebruikelijk is. Zie ook de vorige blog, ‘Vliegverbod voor de Bühne‘. Al met al hebben we het hier dus over goed geld naar goed geld.